Κανναβιδιόλη & Γλυκόζη: Μεταβολισμός, Ιδιότητες, PPARs
Οι υποδοχείς κανναβινοειδών CB1 και CB2 είναι οι πιο γνωστοί ενδογενείς υποδοχείς του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος, αλλά δεν είναι οι μόνοι που υπάρχουν. Κάποια φυτοκανναβινοδειδή, όπως η κανναβιδιόλη CBD, και δύο νευροδιαβιβαστές, ενδοκανναβινοειδή, η ανανδαμίδη και η 2 αραχιδονοϋλγλυκερόλη ( 2-AG), έχει βρεθεί ότι «επικοινωνούν» με τους ενεργοποιημένους υποδοχείς πολλαπλασιασμού των υπεροξεισωματίων (PPARs), δηλαδή τους υποδοχείς που εντοπίζονται στην επιφάνεια του πυρήνα των κυττάρων.
Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που η κανναβιδιόλη δεν εμφανίζει τόσο μεγάλη συσχέτιση με τους κανναβο-υποδοχείς CB1 και CB2. Όπως θα δούμε και παρακάτω, η κανναβιδιόλη μπορεί να ενισχύσει τον μεταβολισμό της γλυκόζης μέσω των πυρηνικών υποδοχέων PPARs, καθώς μεταξύ άλλων η CBD έχει αποδεδειγμένα, πλέον, αντιφλεγμονώδη, αντισπασμωδική και νευροπροστατευτική δράση. Μέχρι τώρα, είναι γνωστό ότι η κανναβιδιόλη αλληλεπιδρά με τον πυρηνικό υποδοχέα PPARγ και τον υποδοχέα TRPV1 ενισχύοντας τον μεταβολισμό της γλυκόζης. Πρόκειται για δύο υποδοχείς που παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ισορροπημένη λειτουργία του μεταβολισμού, ενώ η ενεργοποίησή τους μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση των επιπέδων πρόσληψης, χρήσης και αποθήκευσης της γλυκόζης στον οργανισμό.
Τι είναι οι ενεργοποιημένοι υποδοχείς πολλαπλασιασμού των υπεροξεισωματίων (PPARs);
Οι ενεργοποιημένοι υποδοχείς πολλαπλασιασμού των υπεροξεισωματίων – PPARs είναι πυρηνικοί υποδοχείς που εμφανίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού, στις φλεγμονώδεις αντιδράσεις και στην έκφραση των γονιδίων. Αυτοί οι υποδοχείς εκφράζονται σε διαφορετικά μέρη του σώματος, ανάλογα την αιτία που πυροδοτεί την ενεργοποίησή τους, αν είναι δηλαδή ορμόνες, ενδοκανναβινοειδή, διάφορες διατροφικές ουσίες ή συστατικά λιπαρών οξέων.
Οι PPARα υποδοχείς εντοπίζονται στο συκώτι, τα νεφρά, την καρδιά, το μυοσκελετικό σύστημα, τον λιπώδη ιστό και το γαστρεντερικό σύστημα. Οι PPARβ/δ υποδοχείς εκφράζονται στον λιπώδη ιστό, το δέρμα, τα εγκεφαλικά κύτταρα, το μυοσκελετικό σύστημα, την καρδιά και το συκώτι. Οι PPARγ υποδοχείς βρίσκονται σε δύο μορφές που εκφράζονται σχεδόν σε όλο το σώμα, όπως το παχύ έντερο, το καρδιαγγειακό και το ανοσοποιητικό σύστημα.
Το πρώτο στοιχείο που υπογραμμίζει τη συσχέτιση του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος με τους πυρηνικούς υποδοχείς PPARs δημοσιεύθηκε το 2002 από ερευνητική ομάδα στο επιστημονικό περιοδικό Arteriosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology, αναδεικνύοντας την ενεργοποίηση του υποδοχέα PPARα από τον νευροδιαβιβαστή 2-AG. Έκτοτε, έχουν διεξαχθεί ακόμη περισσότερες έρευνες που εμφανίζουν πλέον τους ενεργοποιημένους υποδοχείς πολλαπλασιασμού των υπεροξεισωματίων PPARs σαν συνέχεια του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος.
Πρόσφατες μελέτες υπενθυμίζουν ότι για να κατανοήσουμε τα κανναβινοειδή, με ιδιαίτερη βάση στην κανναβιδιόλη CBD και το ενδοκανναβινοειδές σύστημα, είναι απαραίτητη η γνώση των πυρηνικών υποδοχέων PPARs, οι οποίοι έχουν κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού της γλυκόζης και των λιπιδίων.
Η Κανναβιδιόλη CBD, οι Ψυχώσεις και ο Μεταβολισμός της γλυκόζης
Σε έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2023 στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Psychiatry αναφέρεται ότι η κανναβιδιόλη μπορεί να δράσει μέσω ενός πυρηνικού υποδοχέα PPAR ενισχύοντας τον μεταβολισμό γλυκόζης στον εγκέφαλο. Όταν παρατηρούνται μεταβολές στον μεταβολισμό της γλυκόζης, τότε αυτό μπορεί να προκαλέσει μεταβολικές και γνωστικές διαταραχές.
Στη συγκεκριμένη μελέτη περιγράφεται η υπόθεση ενός 19χρονου στη Γερμανία που παρουσιάστηκε στο ερευνητικό κέντρο της Κολωνίας Early Recognition and Intervention Center με διαγνωσμένη γνωστική λειτουργία, ανηδονία, αμφιθυμία, κοινωνική απομόνωση, δυσκολία στην ομιλία και σύντομα ψυχωσικά επεισόδια, όπως παραισθήσεις ή ψευδαισθήσεις. Σύμφωνα με την έρευνα, το άτομο δεν είχε λάβει προηγουμένως αντιψυχωσικά φάρμακα ή οποιαδήποτε άλλη θεραπεία για ψυχολογική διαταραχή, ούτε έχει οικογενειακό ιστορικό με αναφορές σε ψυχιατρικές ή νευρολογικές διαταραχές. Με βάση το ιστορικό του ασθενούς αλλά και τις ευεργετικές επιδράσεις από τις ιδιότητες της κανναβιδιόλης στο ενδοκανναβινοειδές σύστημα και τη θεραπευτική δράση στις ψυχώσεις, οι γιατροί αποφάσισαν να του χορηγήσουν CBD, με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Για τις ανάγκες της δοκιμής στον συμμετέχοντα, έγινε χορήγηση 600 mg καθαρής κανναβιδιόλης CBD από το στόμα για 30 ημέρες. Τα στοιχεία ήταν άκρως ενθαρρυντικά, αφού οι ερευνητές παρατήρησαν βελτίωση στη συγκέντρωση, στη μνήμη και στις κινητικές λειτουργίες χωρίς παρενέργειες ή άλλες δυσάρεστες καταστάσεις. Μπορεί η περίπτωση αυτή να θεωρηθεί ένα μεμονωμένο γεγονός, ωστόσο αποτελεί άλλο ένα στοιχείο που προστίθεται στους δυνητικούς μηχανισμούς δράσης της κανναβιδιόλης.
Μηχανισμοί δράσης της κανναβιδιόλης CBD
Με ειδικά μηχανήματα που σκανάρουν τον εγκέφαλο και με αναλύσεις αίματος, οι ερευνητές παρατήρησαν μείωση των κλινικών συμπτωμάτων που συνοδεύτηκε από ενίσχυση του μεταβολισμού της γλυκόζης στον εγκέφαλο, του οποίου αν η μεταβολική διαδικασία διαταραχθεί μπορεί να οδηγήσει σε νόσους, όπως Αλτσχάιμερ, παχυσαρκία, διαβήτη, σχιζοφρένεια και πλήθος ακόμα διαταραχών και παθήσεων.
Οι ερευνητές αναφέρουν ότι ο μηχανισμός που συνδέει την κανναβιδιόλη, τον μεταβολισμό της γλυκόζης στον εγκέφαλο και τη βελτίωση των ψυχιατρικών συμπτωμάτων δεν είναι άλλος από τον μηχανισμό του πυρηνικού υποδοχέα PPARγ, ένας από τους πιο γνωστούς υποδοχείς. Ο υποδοχέας PPARγ παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της ομοιόστασης της γλυκόζης και της νευροφλεγμονής, ενώ ενεργοποιείται άμεσα από την κανναβιδιόλη CBD και το ενδοκανναβινοειδές, ανανδαμίδη (anandamide, AEA). Δεν είναι η πρώτη φορά που παρατηρείται σύνδεση μεταξύ κανναβιδιόλης, μεταβολισμού γλυκόζης στον εγκέφαλο, ψυχιατρικά συμπτώματα και υποδοχέα PPARγ. Παλαιότερη μελέτη υπογραμμίζει τη σύνδεση ανάμεσα στην αποτελεσματικότητα της κανναβιδιόλης να θεραπεύει ψυχώσεις και την ικανότητά της να ενισχύει την ανανδαμίδη που ενώνεται με τον υποδοχέα PPARγ. Ο υποδοχέας PPARγ έχει αναγνωριστεί ως ένας πιθανός στόχος για τη θεραπεία διαφόρων ψυχιατρικών διαταραχών. Άλλη έρευνα που διεξήχθη το 2022 σε αρουραίους με Αλτσχάιμερ, βρέθηκε ότι η θεραπεία με κανναβιδιόλη CBD συνέβαλε στη βελτίωση της λειτουργίας του μεταβολισμού της γλυκόζης, όπως και στη λειτουργία της μνήμης. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η άμεση ή η έμμεση ενεργοποίηση του υποδοχέα PPARγ από την κανναβιδιόλη φαίνεται να έχει μια πολλά υποσχόμενη και υπολογίσιμη αντιψυχωσική επίδραση, παρόλο που υπογραμμίζουν την άμεση ανάγκη για περαιτέρω στοιχεία.
Η κανναβιδιόλη και οι πυρηνικοί υποδοχείς
Σε ένα άρθρο επισκόπησης, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Phytomedicine, τον Μάρτιο του 2023, αναφέρεται η σύνδεση της κανναβιδιόλης με τον πυρηνικό υποδοχέα PPARγ. Στη συγκεκριμένη εργασία με τον ιδιαίτερο τίτλο «Cannabidiol goes nuclear: The role of PPARγ», συνοψίζεται όλη η υπάρχουσα έρευνα που παρουσιάζει τους τρόπους με τους οποίους επηρεάζεται η ανθρώπινη υγεία από την αλληλεπίδραση ανάμεσα στην ουσία CBD και τον υποδοχέα PPARγ. Η επισκόπηση βασίστηκε σε 78 εργασίες που αναδεικνύουν την επίδραση κανναβιδιόλης σε μια μεγάλη λίστα διαταραχών, όπως Αλτσχάιμερ, καρκίνος, σκλήρυνση κατά πλάκας, κατάθλιψη, νόσος του Πάρκινσον, καρδιαγγειακές παθήσεις, προβλήματα με τη μνήμη και το ανοσοποιητικό σύστημα.
Αυτός ο υποδοχέας, PPARγ, ρυθμίζει τόσο την ομοιόσταση της γλυκόζης όσο και την έκφραση γονιδίων από την έκκριση ινσουλίνης, τον μεταβολισμό των λιπιδίων, τη φλεγμονή και την ανοσία. Επιπλέον, σημειώνουν ότι πολλές επιδράσεις της κανναβιδιόλης CBD μπορεί να προληφθούν από συνθετικούς αγωνιστές PPARγ, που χρησιμοποιούνται ήδη σαν ερευνητικά εργαλεία τα τελευταία χρόνια.
Μέχρι τώρα τα δεδομένα είναι πολλά και ενθαρρυντικά καθώς δείχνουν ότι ο υποδοχέας PPARγ αποτελεί λέξη-κλειδί για την κανναβιδιόλη, ενώ θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στις μελλοντικές μελέτες.
Χρειάζεστε βοήθεια; Θα θέλατε να μάθετε περισσότερα για τον κόσμο της φαρμακευτικής κάνναβης και της CBD; Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο [email protected] ή μέσα από τα κοινωνικά μας δίκτυα ή να επισκεφτείτε ένα από τα καταστήματά μας.